در این مقاله، شما را با بیماری تلوژن افلوویوم آشنا خواهیم کرد.
تلوژن افلوویوم چیست؟
تلوژن افلوویوم نوعی ریزش موقت مو است که اغلب در اثر استرس، شوک یا آسیب بروز می دهد. مو های شخصی که مبتلا به این وضعیت است به دلیل شکل ریشه خود، ظاهری چماق مانند و نامتناسب می گیرند.
آناژن افلوویوم، با این مشکل تفاوت داشته و به ریزش موی ناشی از اختلال در دوره رشد فعال مو گفته می شود. این اختلال معمولا در اثر مصرف برخی دارو ها، سموم، التهاب یا بیماری هایی همچون ریزش موی ناحیه ای بروز می دهد.
چه کسانی به تلوژن افلوویوم مبتلا می شوند؟
ریزش مو تلوژن افلوویوم حاد، می تواند در تمام افراد، با هر جنسیت و گروه سنی اتفاق بیفتد. اما تلوژن افلوویوم مزمن، (بدون هیچ دلیل مشخصی) در زنان سالم بین 30 تا 60 سال رایج تر است.
دلایل تلوژن افلوویوم یا ریزش موقتی مو
فولیکول مو معمولاً در مرحله ی آناژن، به مدت 4 سال یا بیشتر رشد کرده، و پس از آن در مرحله ی کاتاژن، به مدت تقریباً 4 ماه به حالت استراحت می رود. موی آناژن، در زیر موی در حال استراحت تلوژن، شروع به رشد کرده، و این موها را به بیرون هدایت می کند.
بنابراین، ریختن روزانه 100 تار مو (روی بالش، کف حمام، شانه و …) کاملاً طبیعی است.
اگر شوکی به این سیستم وارد شود، بیش از 70% موی آناژن، به موی تلوژن تبدیل می شوند. محرک های شایع عبارتند از:
- زایمان: که ریزش موی پس از زایمان نامیده می شود. این مشکل می تواند چند ماه پس از زایمان رفع شود اما در برخی موارد می تواند به آلوپسی با الگوی زنانه منجر شود.
- ریزش موی فیزیولوژیکی نوزادان
- بیماری های حاد یا مزمن (به خصوص بیماری هایی که با تب همراه است)
- عمل جراحی
- تصادف
- استرس روانی
- کاهش وزن، رژیم غذایی غیرمعمول یا حاوی مواد مغذی کم (مانند آهن)
- مصرف داروهای خاص
- مشکلات غدد درون ریز (مثل کم کاری یا پر کاری تیروئید)
- بیماری های پوستی که روی پوست سر تأثیر می گذارند (مثل ایرسترودرما)
- قرار گرفتن -به مدت طولانی- در معرض نور آفتاب
نشانه های بالینی تلوژن افلوویوم حاد
تلوژن افلوویوم، نوعی ریزش موی پراکنده ی بدون زخم، بدون هیچ نشانه ی بالینی یا بافتی از التهاب بوده، و می تواند تا 50% موی سر را تحت تأثیر قرار دهد. موهای گرزی شکل در حال استراحت، در ابتدا همچنان محکم به فولیکول مو متصل می مانند. موهای جدید، در زمان خروج از پوست سر، موهای گرزی در حال استراحت را از سر خارج کرده و افزایش ریزش مو، طی 2 تا 4 ماه پس از تحریک، خود را نشان می دهد.
بنابراین، در یک تناقض، این نوع ریزش مو نشان دهنده ی رشد موهای جدید می باشد.
- موی جدید، از پوست سر رشد کرده و موهای مرده را به بیرون می راند. دسته موهای با کیفیت، معمولاً خود را در ردیف های ابتدایی پیشانی نشان می دهند.
- در ابتدا، ریزش موهای گرزی شکل شدت گرفته، و به طور کلی، موهای سر نازک می شوند، اما با گذشت چند ماه که این قضیه به اوج خود می رسد، ریزش مو شروع به کاهش کرده، و معمولاً طی 6 الی 9 ماه به حالت عادی بر می گردد.
- زمانی که ریزش مو از بین می رود، پوست سر دوباره ضخیم شده و به حالت عادی برمی گردد، اما در بعضی از موارد، این مرحله ی بهبودی به طور کامل صورت نمی گیرد.
از آنجایی که رشد مو و ناخن تحت تأثیر موارد مشابه اتفاق می افتند، توقف در رویش مو در ناخن ها، با ایجاد شیاری افقی در زمان بروز این شوک به سیستم بدنتان، خود را نشان می دهد. زمان این شوک را می توان با این دانش که ناخن از بدو خروج از پوست تا خروج از انگشت، 5 ماه زمان می برد، مورد محاسبه قرار داد. پس اگر این شیار در وسط ناخن شما دیده شد، نشان دهنده ی این است که این شوک، 2 ماه و نیم پیش اتفاق افتاده است.
تلوژن افلوویوم مزمن
در این بیماران، چرخه ی مو با مرحله ی آناژن کوتاه تر، دوباره تنظیم می شود. تلوژن افلوریوم مزمن، اغلب در زنانی اتفاق می افتد که موهای ضخیم و بلند دارند. (همچنین به دلیل اینکه موهایشان بلند است، نسبت به زنان مو کوتاه، بیشتر متوجه ریزش مو می شوند.) این بیماری باعث طاسی کامل نمی شود، اما ممکن است باعث آشکار شدن مشکلات ژنتیکی مثل طاسی ژنتیکی یعنی ریزش مو با الگوی زنانه، یا ریزش موی مردانه در آقایان شود.
مکانیسم تلوژن افلوریوم مزمن به خوبی شناخته نشده است. مثلاً ممکن است زنان میانسال با دوره های طولانی تلوژن افلوریوم، و داشتن نازکی مو طی سال ها، مطالعات هورمونی طبیعی داشته باشند.
تشخیص تلوژن افلوویوم
تلوژن افلوویوم معمولاً با بررسی نشانه های بالینی آن تشخیص داده می شود:
- کم پشتی موی کل پوست سر، یا ریختن موهای بدن
- بررسی و معاینه ی موهای نازک موجود در سر، بدون مناطق آلوپسی کامل، و بررسی موهای کوتاه با ضخامت طبیعی
- یک آزمایش کشیدن ملایم مو، نشان دهنده ی تعداد ریزش مو است. بیشتر آنها، تلوژن با کیسه اپیتلیال معمولی هستند.
- تریکروگرام نیز می تواند به تشخیص این بیماری کمک کند. بیشتر از 25% موهای تلوژن در یک تریکوگرام، می تواند شدت تلوژن افلوویوم را نشان دهد.
- معاینه میکروسکوپی می تواند موهای گرزی شکل را نشان دهد.
- نمونه برداری از پوست سر (که به ندرت نیاز است)، می تواند نسبت موی ترمینال / ولوس نرمال، افزایش تعداد فولیکول های تلوژن، و رد کردن احتمال التهاب و فیبروز را نشان دهد.
تفکیک بیماری افلوویوم تلوژن در تشخیص
انواع ریزش مو که باید در تشخیص تلوژن افلوویوم در نظر گرفته شود:
- ریزش مو با الگوی زنانه (دنبال قسمت های کچل شده و موهای نازک روی قسمت های داخلی و فرق سر بگردید)
- ریزش مو با الگوی مردانه (موهای دو طرف پیشانی معمولاً در افلوویوم تلوژن به بالا عقب نشینی می کند)
- آلوپسی آره آتا پراکنده (مربوط به سیستم ایمنی، مثل بیماری ویتیلیگو)
- آناژن افلوویوم (شدیدتر از تلوژن افلوویوم است)
- نقص ساقه ی مو از جمله سندروم ریزش موی آناژن
- آتریشی مادرزادی
درمان تلوژن افلوویوم
این بیماری خود به خود درمان می شود. اما بهتر است توصیه های زیر را رعایت کنید:
- با موهایتان به آرامی رفتار کنید. از شانه زدن یا برس کشیدن یا هر گونه ماساژ سر به صورت محکم و خشن بپرهیزید.
- در صورت وجود هر گونه اختلالات هورمونی یا مشکلات پوست سر، آن را درمان کنید.
- یک رژیم غذایی مغذی، حاوی پروتئین، میوه و سبزیجات، داشته باشید.
- مشکلات تیروئید، سطح آهن خون، ویتامین ب12 و فولیک اسید را بررسی و درمان کنید.
- آثار روانی بر ریزش مو را جدی بگیرید.
نتیجه تلوژن افلوویوم
معمولاً پس از از بین بردن محرک این بیماری، موها مجدداً رشد می کنند. با این حال، دوره های مکرر تلوژن افلوویوم حاد، گاهی اوقات می تواند به ریزش مو با الگوی زنانه منجر شود.