سرطان زمانی آغاز می شود که رشد سلول ها از کنترل خارج شود. تقریباً سلول های تمام نواحی بدن در معرض خطر سرطانی شدن قرار دارند. انواع گوناگونی از تومورهای بافت نرم وجود دارد که البته، همگی سرطانی نیستند. تومورهای خوش خیم فراوانی که در بافت نرم ایجاد می شوند، نمونه ای از این تومور ها است. تومور خوش خیم به معنای سرطانی نبودن تومور می باشد. این تومور ها قابلیت تکثیر و پخش به سایر نقاط بدن را ندارند. عکس سرطان سارکوم را می توانید در مقاله مشاهده کنید.
برخی دیگر از انواع تومور های بافت نرم، رفتاری مابین توده های سرطانی و غیر سرطانی (خوش خیم) دارند. به این گونه از تومورها، تومور بافت نرم متوسط (intermediate soft tissue tumors) گفته می شود. در ادامه مطلب، سرطان سارکوم را بیشتر توضیح خواهیم داد.
پیشوند سارکوم در نام بیماری نشان دهنده ی بدخیم یا سرطانی بودن تومور است. سرطان سارکوم، نوعی سرطان است که در بافت هایی مثل استخوان یا ماهیچه شروع می شود. سارکوم استخوانی و سارکوم بافت نرم، دو گونه ی رایج این بیماری می باشند. سارکوم بافت نرم می تواند در بافت هایی مثل چربی، عضله، اعصاب، بافت های فیبری، رگ های خونی یا بافت های عمقی پوست شکل بگیرد.
بیشتر موارد سارکوم در دست و پا ایجاد شده، همچنین، در سایر نقاط بدن مثل سر، گردن، اعضای داخلی شکم و قفسه ی سینه نیز اتفاق می افتد. به طور کلی سارکوم یک بیماری رایج محسوب نمی شود.
انواع سارکوم بافت نرم
بیش از 50 نوع سارکوم بافت نرم وجود دارد که برخی از آنها بسیار نادر می باشند.
- فیبروسارکوم بزرگسالان: این بیماری معمولاً روی بافت های فیبری دست، پا و بالاتنه تأثیر می گذارد و در افراد 20 تا 60 سال رایج است، اما در موارد نادر، در سنین دیگر حتی نوزادی نیز اتفاق می افتد.
- سارکوم آلوئولار نرم: نوعی نادر از سرطان سارکوم که در جوانان اتفاق می افتد. این بیماری معمولاً از پا شروع می شود.
- آنژیوسارکوم: این بیماری می تواند از رگ های خونی یا شریان های لنفاوی آغاز شود. همچنین، گاهی اوقات در قسمت هایی از بدن که تحت اشعه درمانی قرار گرفتند اتفاق می افتد، مثل سینه، بعد از اشعه درمانی یا دست و پا بعد از لنف ادم.
- سارکوم سلول شفاف: نوعی نادر از سرطان سارکوم است که معمولاً از تاندون های دست و پا شروع شده و در مقیاس میکروسکوپی، برخی از خصوصیات ملانومای بدخیم (سرطان رنگدانه ی پوست) در آن دیده می شود. هنوز علت بروز این سرطان در این ناحیه ناشناخته است.
- سرطان دسموپلاستیک سلول های گرد کوچک: این بیماری نوعی نادر از سرطان سارکوم است که در نوجوانی و جوانی اتفاق می افتد. این سرطان، در اغلب موارد شکم را تحت تأثیر قرار می دهد.
- سارکوم اپیتلیوئید: این بیماری معمولاً در ساعد، کف دست، مچ و ساق پا اتفاق می افتد و در نوجوان و جوانان رایج تر است.
- سارکوم فیبرومیکسوئید درجه پایین: نوعی سرطان سارکوم با پیشروی کند است که معمولاً با زائده های بدون درد در باسن و دست و پا شروع می شود. این بیماری در میانسالان و جوانان رایج تر است و با نام «تومور ایوان» نیز شناخته می شود.
- تومور استرومایی دستگاه گوارش (GIST): نوعی تومور سرطانی است که در دستگاه گوارش شکل می گیرد.
- سارکوم کاپوسی: این تومور ها در محل تماس رگ های خونی و لنف اتفاق می افتند.
- لیومیوسارکوم: در این بیماری، تومور ها ابتدا در بافت های نرم عضلانی ایجاد می شوند. این بیماری با وجود قابلیت شکل گیری در تمام نواحی بدن، در شکم رایج تر است.
- لیپوسارکوم: به توده های بدخیم در بافت چرب لیپوسارکوم گفته می شود. این بیماری می تواند در تمام نواحی بدن اتفاق بیفتد، اما در ناحیه ی ران، پشت زانو و درون شکم رایج تر است. لیپوسارکوم بیشتر در افراد 50 تا 60 ساله اتفاق می افتد.
- مزانشیمومای بدخیم: نوعی نادر از سارکوم است که خصوصیات فیبروسارکوم را دارد. این بیماری معمولاً به همراه حداقل 2 نوع دیگر از سارکوم اتفاق می افتد.
- تومور بدخیم غشاء اعصاب محیطی: شامل نوروفیبروسارکوم، شانومای بدخیم و سارکوم نوروژنیک می شود.
- میکسوفیبروسارکوم، درجه پایین: این بیماری معمولاً در نواحی دست و پای افراد مسن و در عمق کم پوست ایجاد شده و بیش از یک تومور در بیمار دیده می شود.
- رابدومیوسارکوم: رایج ترین سارکوم بافت نرم دیده شده در کودکان رابدومیوسارکوم می باشد.
- سارکوم سینوویال: توموری بدخیم در بافت اطراف مفاصل است که به طور رایج در لگن، آرنج، زانو و کتف ایجاد می شود. این بیماری در کودکی و جوانی شایع تر بوده، ولی در سنین بالاتر نیز اتفاق می افتد.
- سارکوم پلئومورف غیر قابل تشخیص (UPS): این بیماری که در گذشته با نام هیستیوسیتوم فیبری بدخیم شناخته می شد، به صورت تومور هایی در دست، پا و در موارد نادر، در پشت شکم اتفاق می افتند. این نوع از سارکوم بافت نرم در بزرگسالان رایج تر می باشد؛ معمولاً به بافت های اطراف سرایت کرده و در برخی موارد، به قسمت های دورتر بدن نیز می رسد.
تومورهای بافت نرم متوسط
این گروه از سارکوم بافت نرم می تواند رشد کرده و بافت ها یا اعضای داخلی اطراف را درگیر کند، اما به نواحی دورتر بدن سرایت نمی کند.
تومور های درماتوفیبروسارکوم: با سرعت پیش روندگی پایین در بافت های فیبری زیر پوست (غالباً در باسن و دست و پا) اتفاق می افتد. معمولاً تنها به بافت های اطراف سرایت می کند.
فیبروماتوز: نوعی از تومور بافت های فیبری است که خصوصیاتی بین سرطان فیبروسارکوم و تومورهای بدخیم دیگر مثل فیبروم یا فیبروماتوز سطحی را دارد. سرعت پیش روندگی این تومور ها پایین، اما مداوم می باشد و با نام «تومور های دسموئید» نیز شناخته می شوند و نام علمی آن «فیبروماتوز ماسکولوپونئوروتیک» است.
برخی از پزشکان این بیماری را در دسته ی فیبروسارکوم درجه پایین قرار می دهند، اما گروه دیگر این نوع تومور بافت نرم را گونه ای خاص و متفاوت از تومور های بافت فیبری قلمداد می کنند. برخی از هورمون ها مثل استروژن، باعت رشد تومورهای دسموئید می شوند. در این موارد، دارو های ضد استروژن می تواند برای درمان توده های دسموئیدی که با جراحی از بین نمی روند، استفاده شود.
همانژیوآندوتلیوما: این نوع تومور بافت نرم، نوعی تومور رگ های خونی با سرعت رشد پایین (سرطان درجه پایین)، با قابلیت تکثیر به بافت های اطراف و دورتر است و می تواند در بافت های نرم یا اعضای داخلی بدن (مثل کلیه، ریه و …) ایجاد شود
فیبروسارکوم نوزادان: رایج ترین سارکوم بافت نرم در نوزادان (زیر 1 سال) فیبروسارکوم نوزادان می باشد. در این بیماری، تومورها معمولاً با سرعت کمی رشد کرده و به میزان کمتری (نسبت به بزرگسالان) به بافت های دیگر سرایت می کند.
تومورهای فیبری تکی: این موارد معمولاً سرطانی نبوده اما موارد بدخیم آن نیز اتفاق می افتد و می تواند در نواحی مختلفی مثل کشاله ی ران، زیر بغل و لگن ایجاد شود و همچنین مواردی از آن در بافت های اطراف ریه دیده شده است.
تومورهای خوش خیم بافت نرم
بسیاری از تومور های خوش خیم (غیر سرطانی)، می توانند در بافت های نرم ایجاد شوند:
الاستوفیبروم: تومور های خوش خیم بافت های نرم
فیبروم: تومور های خوش خیم بافت های نرم
هیستیوسیتوم فیبری: تومور های خوش خیم بافت های نرم
تومورهای گلوموس: تومور های خوش خیم اطراف رگ های خونی
تومورهای سلولی تکی: تومور هایی خوش خیم، که معمولاً در ناحیه ی زبان و سایر نقاط بدن بزرگسالان شکل می گیرد.
همانژیوم: تومور های خوش خیم رگ های خونی
هیبرنوم: تومور های خوش خیم بافت های چرب
لیومیوم: تومور های خوش خیم در ماهیچه های نرم تمام بدن. لیومیوم در دیواره ی رحم رایج تر است و با نام فیبروئید نیز شناخته می شود.
لیپوبلاستوم: تومور های خوش خیم بافت های چرب. اغلب در کودکان اتفاق می افتد.
لمفانژیوم: تومور های خوش خیم رگ های لنفی
میکسوم: تومور های خوش خیمی که معمولاً عضلات را تحت تأثیر قراد می دهند؛ اما شروع آنها از سلول های عضلانی نیست.
نوروفیبروم: تومور های بافت های عصبی که معمولاً خوش خیم هستند. نوروفیبروم به اعصاب بزرگی گفته می شود (مثل اعصاب بازو یا گردن)، که می تواند سرطانی شود. این مشکل در گروهی از افراد که مشکل ارثی نوروفیبروماتیز دارند، رایج تر بوده و در افراد دیگر به ندرت اتفاق می افتد.
نوروم: تومور های خوش خیم در اعصاب که می تواند دردناک باشد.
تومور های سلول های دور عروقی: برخی از موارد نادر آن می تواند بدخیم باشد. رایج ترین نوع این تومور، آنژیومیولیپوم و لیمفانژیولیومیوم (LAM) است. آنژیومیولیپوم معمولاً کلیه را درگیر می کند. لیمفانژیولیومیوم یک بیماری نادر در زنان است، که می تواند به ریه سرایت کرده و تنفس را دشوار کند.
رابدومیوم: تومور های خوش خیم استخوانی و عضلات قلب
شانوم: تومور های خوش خیم در سلول های دیواره ی اعصاب
تومور های سلول های بزرگ تنوسینووی: تومور های خوش خیم بافت مفصلی
تومورهای سلول های دوکی
این اصطلاح مربوط به یک تشخیص خاص یا تعریف نوعی از سرطان نمی باشد. این تومور ممکن است سارکوم یا شبه سارکوم باشد. تومور شبه سارکوم، نوعی دیگر از تومور (مثل کارسینوم) است که تنها شباهت ظاهری با سارکوم دارد.
مشکلات تومور بافت نرم
برخی از تغییرات بافت نرم که بر اثر التهاب یا آسیب دیدگی ها اتفاق می افتند، می توانند از نظر ظاهری شبیه به تومورهای بافت نرم باشند. برخلاف تومور واقعی، این موارد بر اثر یک سلول تغییر شکل یافته ایجاد نشده اند، توانایی رشد و تکثیر چندانی ندارند و هیچ گاه از طریق جریان خون یا سیستم لنفاوی به سایر نقاط بدن منتقل نمی شوند. فاشیات ندولی یک نمونه از این موارد می باشد که روی بافت های زیر پوست تأثیر می گذارد.
