قارچ تناسلی، از شایع ترین مسائل پزشکی هستند و خوشبختانه، اکثر آنها را می توان به کمک ایجاد عادت های سالم و مصرف داروهای OTC (بدون نسخه) درمان یا کنترل کرد. در ادامه مطلب، قارچ تناسلی مردان و زنان را توضیح خواهیم داد.
شایع ترین عفونت های قارچی
3 مورد از شایع ترین عفونت های قارچی، عبارتند از:
خارش ژوک: بثورات قرمز رنگی که از آلت تناسلی به سمت داخل ران، مقعد و باسن گسترش می یابند.
عفونت قارچی واژینال: بروز این عفونت، اغلب در زنان 20 تا 40 ساله دیده می شود و با میزان استفاده از آنتی بیوتیک ها یا روش جلوگیری از بارداری ارتباط دارد. تغییرات هورمونی در دوران قاعدگی، بارداری یا قند خون بالا نیز می تواند بر خطر ابتلا به این نوع از عفونت بیفزاید.
التهاب آلت تناسلی (بالانیت): این عفونت شامل تورم و قرمزی سر آلت تناسلی می باشد. کنترل آن آسان نیست و اغلب در مردان ختنه نشده، به صورت راجعه به وجود می آید.
عکس قارچ پوستی در ناحیه تناسلی:
نوزادان و کودکان نیز ممکن است به قارچ تناسلی مبتلا شوند. ایجاد بثورات ناحیه پوشک در نوزادان و کودکان نوپا رایج است و اغلب یک عفونت سطحی می باشد که توسط نوعی قارچ (مانند سایر عفونت های قارچی)، در قسمت های مرطوب بدن ایجاد می گردد. این بثورات را می توان با تعویض مکرر پوشک و در صورت نیاز، استفاده از پودر های دارویی کنترل کرد.
علائم قارچ تناسلی
عفونت های سطحی
در اکثر موارد، علائم آن قرمزی و خارش پوست است. برخی از افراد، داشتن احساس خستگی و روحیه پایین را با عفونت های قارچی مرتبط می دانند، اما این امر به صورت علمی به اثبات نرسیده است.
✔️ خارش ژوک (jock itch) در مردان، باعث ایجاد خارش و سوزش در کشاله ران می گردد و همچنین، سبب التهاب آلت تناسلی و قرمزی و تورم آن می شود.
✔️ بروز علائم در زنان مبتلا به عفونت قارچی واژینال، اغلب با ایجاد قرمزی و تورم واژن، لبیا و بافت مجاور آن همراه است. در این شرایط، برخی از افراد علائمی ندارند، از طرفی بروز علائم در برخی دیگر از بیماران، ممکن است بدون درد و طولانی مدت باشد. بعضی از عفونت ها، همچنین می توانند باعث بروز خارش یا سوزش شدید، و در نتیجه ایجاد درد هنگام رابطه جنسی و تخلیه ادرار شوند.
عفونت های تهاجمی
علائم این عفونت ها قطعی نیست. برخی از آن ها سبب ایجاد تب و لرزی می گردند که از بین نمی رود. اگر عفونت به سایر نقاط بدن گسترش یابد، بسته به محلی که درگیر شده، ممکن است علائم دیگری نیز داشته باشد. قارچ های محیطی می توانند باعث بروز مشکلات تنفسی جزئی یا علائم شبه آنفولانزا گردند.
علل قارچ تناسلی
اصطلاح “مخمر”، اغلب در مورد انواعی از عفونت های قارچی استفاده می شود، که:
- در طبیعت به صورت کپک، زنگ گیاهی، قارچ و مخمر ظاهر وجود دارند.
- پیچیده تر از ویروس ها یا باکتری ها هستند.
- تعداد آنها به بیش از 100000 گونه می رسد و تنها 200 مورد از آن ها باعث ایجاد بیماری می شوند..
کاندیدا آلبیکنس، شایع ترین عامل ایجاد عفونت های مخمری است. اگرچه عفونت های قارچی می توانند میلیون ها نفر را درگیر کنند، اما در افراد سالم، یک مشکل عمده بهداشتی محسوب نمی گردند.
عفونت های سطحی
- پوست را درگیر می کنند.
- به راحتی پخش نمی گردند.
- توسط کاندیدا ایجاد می شوند. این قارچ همیشه در بدن و روی پوست وجود دارد، اما می تواند با تغییر pH یا تعادل هورمونی، تکثیر گردد.
عفونت های تهاجمی
در افراد زیر، احتمال ابتلا به این نوع عفونت افزایش می یابد:
- افرادی که قند خون بالا دارند
- از استروئیدها استفاده می کنند
- پیوند عضو داشته اند
- سیستم ایمنی ضعیفی دارند
- سیستم ایمنی ضعیفی دارند
- به بیماری سختی مانند ایدز، سرطان، بیماری کبدی، بیماری التهابی روده یا آرتریت روماتوئید مبتلا هستند
بسیاری از این عفونت ها، ثانویه یا فرصت طلب نامیده می شوند زیرا هنگامی که سیستم ایمنی بدن ضعیف باشد، بروز می یابند. قارچ ها همچنین می توانند در برخی موارد بالینی، تهاجمی شوند. اقامت طولانی مدت در بیمارستان، خطر ابتلا به این عفونت ها را افزایش می دهد.
به علاوه، احتمال تجمع قارچ، در مجاری ادراری بیمارانی که به مدت طولانی از کاتتر استفاده می کنند، افزایش می یابد.
عفونت های فرصت طلب، می توانند توسط قارچ های محیطی مانند آسپرژیلا و کریپتوکوکوس نیز ایجاد شوند. در ادامه، به معرفی برخی از قارچ ها، که در خاک، بدن حیوانات یا درختان یافت می گردند، می پردازیم:
بلاستومایسس: در غرب میانه، سواحل دریاچه ها، رودخانه ها و حوضچه ها یافت می شود
Coccidioides: در آب و هوای گرم و خشک بیابان ها یافت می گردد
هیستوپلاسما: در محل ساختمان، پناهگاه پرندگان یا غارهای دارای خفاش یافت می شود
تشخیص قارچ تناسلی
- عفونت های سطحی، با معاینه فیزیکی و در صورت نیاز، معاینه میکروسکوپی و کشت قارچ تشخیص داده می شوند.
- گاهی اوقات، با انجام آزمایشات استاندارد آزمایشگاهی، می توان عفونت های تهاجمی یا فرصت طلب را تشخیص داد. وجود گلبول های قرمز یا سفید خونی در آزمایشات ادراری مکرر (علائم تورم)، می تواند پزشک را از وجود یک مشکل زمینه ای آگاه نماید. ممکن است برای بررسی اثرات عفونت بر کلیه یا مثانه، به سونوگرافی یا سی تی اسکن نیاز داشته باشید.
درمان قارچ تناسلی
عفونت های سطحی
عفونت های پوستی و کشاله ران را می توان با تمیز نگه داشتن منطقه تحت تاثیر، درمان یا کنترل کرد. استحمام مکرر و شستشو/ تعویض لباس، به ویژه در هوای گرم یا بعد از تعریق، برای بهبود عوارض ناشی از این گونه عفونت ها توصیه می گردد.
در اکثر موارد، عفونت های سطحی مانند خارش ژوک، می توانند به کمک کرم های ضد قارچ موضعی کنترل شوند. این کرم ها به صورت داروهای OTC در دسترس هستند و نام های زیادی مانند بوتوکونازول، کلوتریمازول، میکونازول و ترکونازول دارند. برای عفونت های طولانی مدت، ممکن است به داروی قوی تری مانند نیستاتین یا داروهای خوراکی مانند فلوکونازول یا لامیسیل نیاز داشته باشید.
اکثر عفونت های واژینال را می توان به کمک شیاف یا کرم واژینال درمان کرد. برای عفونت مداوم، دارو های خوراکی مانند فلوکونازول یا کتوکونازول تجویز می گردد. در مورد عفونت های واژینال راجعه یا بلند مدت، ممکن است به تغییر شیوه های پیشگیری از بارداری نیاز داشته باشید.
در صورتی که عفونت موجود در ناحیه سر آلت تناسلی مردانه و ختنه نشده، با استفاده از کرم های موضعی درمان نشود، ممکن است نیاز به انجام ختنه داشته باشید.
حدود یک سوم موارد ابتلا به عفونت های قارچی ادراری، با برداشتن یا تعویض کاتتر درمان می شوند. شستشوی مثانه با دارو های ضد قارچ (آمفوتریسین B) یا مصرف دارو های سیستمیک (فلوکونازول خوراکی یا IV، یا آمفوتریسین IV B) در 60 درصد از بیماران، پاسخ درمانی مناسبی ایجاد می نماید.
عفونت های تهاجمی
عفونت های قارچی تهاجمی، نیاز به درمان ضد قارچ سیستمیک (که روی کل بدن اثر می گذارند) خواهند داشت، مانند آمفوتریسین B، فلوکونازول، ایتراکونازول، کاسپوفونژین و داروهای جدیدتری از خانواده فلوکونازول (پوزاکونازول).
نقش غذا و دارو های گیاهی
در مورد چگونگی اثر رژیم غذایی یا مصرف دارو های گیاهی بر درمان عفونت های قارچی، اطلاعات کاملی در دسترس نیست؛ اما به نظر می رسد بالا بودن سطح قند خون، احتمال ابتلا به این عفونت ها را افزایش می دهد. بسیاری از متخصصان توصیه می کنند که اگر سطح قند خون بالایی دارید، بهتر است از مصرف غذاهای حاوی کربوهیدرات بالا خودداری نمایید.
پس از درمان قارچ تناسلی
عفونت های سطحی
اکثر عفونت های سطحی پوست یا واژن، پاسخ درمانی مناسبی به کرم ها و پماد ها نشان می دهند، اما ممکن است این عفونت ها پس از تکمیل درمان، مجددا ایجاد شوند. درمان عفونت های واژینال، به ویژه مواردی که توسط نوع مقاومی از مخمر ها ایجاد می گردند، دشوار است.
عفونت های سیستمیک تهاجمی یا مزمن
کنترل این عفونت ها ممکن است به مصرف دارو های ضد قارچ سیستمیک، برای هفته ها و ماه های متوالی نیاز داشته باشد. به طور کلی، پزشک مسائل مربوط به سلامتی و موضوعات مرتبط مانند تغذیه، قند خون و کاتترها را تحت نظر خواهد داشت. عفونت های مزمن سیستمیک، با پیدا کردن دارو های ضد قارچ مناسب و بهبود سلامت کلی بیمار، قابل درمان اند.
در برخی موارد ابتلای طولانی مدت به این نوع از عفونت ها، به معنی وجود برخی از مشکلات زمینه ای می باشد که پیش از درمان عفونت قارچی، باید مورد بررسی و درمان قرار گیرند.
