تیرگی پوست یا هایپرپیگمانتاسیون به ندرت ممکن است نشان دهنده یک مشکل جدی باشد. لکه های سیاه روی بدن نشانه چیست؟ لکه های سیاه روی بدن، ممکن است در هر سنی ایجاد شوند اما بیشتر آن ها در میانسالی ظاهر می شوند. این لکه ها اغلب به دلیل قرار گرفتن در معرض نور خورشید و یا لامپ های ماورا بنفش UV (که در تخت های برنزه کننده (سولاریوم) کاربرد دارند)، ایجاد می شوند و یا ناشی از برخی بیماری های پوستی و یا عوارض برخی از داروها هستند.
به این لکه ها، لکه های پیری، هایپرپیگمانتاسیون و لکه های کبدی نیز گفته می شود. هایپرپیگمانتاسیون یک بیماری شایع است که باعث می شود برخی از نواحی پوست تیره تر از سایرین باشد. ملانین اضافی، لکه یا لکه هایی ایجاد می کند که قهوه ای، سیاه، خاکستری، قرمز یا صورتی به نظر می رسند.
آیا لکه های سیاه روی پوست بدن همراه با خارش هستند؟ نواحی دردناک یا خارش دار نیستند، اما می توانند افراد را به خودآگاهی برسانند در این مقاله علائم، نحوه تشخیص و درمان لکه های سیاه روی بدن، توضیح داده می شود.
علائم لکه های سیاه روی بدن چیست؟
لکه های تیره روی بدن به طور کلی بی خطر هستند، اما در برخی موارد نیز ممکن است سرطانی باشند. اگر این لکه ها برای شما ناراحت کننده اند، می توانید آن ها را کمرنگ کرده و یا از بین ببرید. رنگ این لکه ها می تواند قهوه ای روشن یا تیره تا سیاه باشد. همچنین، این لکه ها مسطح و معمولا بیضی شکل هستند.
لکه های تیره می توانند در هر نقطه ای از بدن ایجاد شوند. اما اغلب در قسمت هایی از بدن ظاهر می شوند که بیشتر در معرض نور خورشید است. این نواحی شامل پوست صورت، پشت دست ها، شانه ها، بازوها و کمر می باشد. لکه هایی که به صورت تکی ایجاد می شوند، معمولا کوچک هستند. اما ممکن است چندین لکه کنار هم ایجاد شده و نواحی تیره بزرگ تری را تشکیل بدهند.
علت ایجاد لکه های تیره روی پوست چیست؟
لکه های سیاه روی بدن، به دلیل تولید یا تجمع بیش از حد ملانین در پوست ایجاد می شوند. ملانین، رنگدانه ای است که پوست را تیره تر می کند. این لکه ها همچنین می توانند ناشی از آسیب رادیکال های آزاد باشند.
قرار گرفتن در معرض اشعه ماورا بنفش (UV)
نور خورشید و سولاریوم، مهم ترین علل بروز لکه های تیره روی پوست هستند. هایپرپیگمانتاسیون اغلب در دوران میانسالی ایجاد می شود. در این دوره، پیامدهای قرار گرفتن در معرض نور خورشید، نمایان می شود. به خصوص اگر در سنین جوانی خود به طور مداوم از ضد آفتاب و یا سایر وسایل محافظتی در برابر نور خورشید استفاده نکرده باشید.
افرادی که پوست و موی روشن دارند و همچنین افرادی که دچار آفتاب سوختگی های متعدد و شدید می شوند، بیشتر در معرض خطر بروز لکه های سیاه روی بدن قرار دارند. موارد دیگری نیز ممکن است منجر به بروز لکه های تیره شود. این عوامل ممکن است به تنهایی و یا به همراه تاثیر اشعه ماورا بنفش عمل کنند.
مشکلات پوستی
مشکلات و بیماری های پوستی مختلفی می توانند منجر به ایجاد لکه های تیره شوند. اما این لکه ها شبیه به لکه های دیگری که به دنبال بالا رفتن سن ایجاد می شوند، نیستند. این بیماری ها و مشکلات شامل موارد زیر می باشد:
- هیپرپیگمانتاسیون پس از التهاب: لکه های تیره پس از بروز یک التهاب پوستی مانند خراش، اگزما یا آکنه ایجاد می شوند.
- ملاسما: این وضعیت همچنین با عنوان لک بارداری یا کلوازما شناخته می شود.
- خط لینا نیگرا: یک خط تیره و عمودی که در طول بارداری در وسط شکم ظاهر می شود.
- ملانوزیس: نوعی درماتیت تماسی، که در اثر قرار گرفتن در معرض نور خورشید ایجاد می شود.
- پوئیکیلودرما (Poikiloderma of Civatte): نوعی بیماری خوش خیم که باعث تغییر رنگ بعضی از قسمت های گردن به رنگ قهوه ای مایل به قرمز می شود.
- اریتروملانوز فولیکولی: یک بیماری که منجر به بروز لکه های قهوه ای مایل به قرمز بر روی صورت و گردن می شود.
داروها
برخی از داروها می توانند باعث ایجاد لکه های تیره روی پوست شوند، زیرا منجر به حساست بیشتر پوست، نسبت به نور خورشید می شوند. این داروها عبارتند از:
- استروژن ها مانند Vagifem، Climara و Estrace
- آنتی بیوتیک های تتراسایکلین، داکسی سایکلین، دیکلومایسین (دمکلوسایکلین) و مینوسین (مینوسیکلین)
- آمیودارون (دارویی که برای درمان ضربان قلب نامنظم استفاده می شود) فنی توئین (نوعی داروی ضد تشنج)
- فنوتیازین ها (داروهایی که برای درمان اختلالات روانی استفاده می شوند)
- سولفونامیدها (داروهایی که برای درمان عفونت ها استفاده می شوند)
علل دیگر
لکه های سیاه روی بدن ممکن است در شرایط زیر نیز ایجاد شوند:
- بارداری
- بیماری های کبد
- بیماری آدیسون
- هموکروماتوز
- تومورهای هیپوفیز
تشخیص لکه های سیاه روی بدن چگونه انجام می شود؟
پزشک عمومی یا متخصص پوست معمولا می تواند با مشاهده و معاینه فیزیکی این لکه های تیره را تشخیص دهد و در صورتی که لکه ها مشکوک به نظر نرسند، انجام آزمایشات بیشتر یا بیوپسی (نمونه برداری) لازم نیست.
درمان لکه های تیره روی پوست چگونه است؟
لکه های تیره آسیب زا نبوده و بافتی مشابه نواحی دیگر پوست دارند. این لکه ها اغلب هیچ گونه خطری برای سلامتی ندارند. بنابراین، از بین بردن آن ها ضروری نیست. اما بسیاری از افراد برای زیبایی پوست خود این کار را می کنند. لکه های تیره را می توان با استفاده از برخی داروهای تجویزی، مداخلات پزشکی و درمان های خانگی کمرنگ کرده و یا به طور کامل از بین برد.
درمان های موضعی
کرم های روشن کننده، به تدریج لکه های تیره را کمرنگ می کنند. این فرآیند معمولا چندین ماه طول می کشد. هیدروکینون نوعی ماده فعال در کرم های روشن کننده پوست است، که باعث کاهش تولید ملانین می شود. اما استفاده طولانی مدت از ترکیبات آن ممکن است خطراتی به همراه داشته باشد. بنابراین باید فقط به صورت کوتاه مدت استفاده شود
برخی تحقیقات نشان داده اند که استفاده از هیدروکینون در غلظت های بالا، ممکن است باعث سرطان شود. به همین دلیل، سازمان غذا و دارو، غلظت هیدروکینون را در داروهای تجویزی 3 تا 4 درصد و در داروهای بدون نسخه (OTC) 2 درصد مجاز اعلام کرده است.
داروهای بدون نسخه دیگری نیز برای درمان لکه های تیره استفاده می شوند. این داروها ممکن است لکه ها را کمرنگ کنند، اما آن ها را به طور کامل از بین نبرند. کرم های حاوی رتینوئید، آلفا هیدروکسی اسید (AHA)، گلیکولیک اسید، دئوکسی آربوتین یا کوجیک اسید، می توانند در درمان لکه ها موثر باشند.
عوارض جانبی این داروهای موضعی ممکن است شامل قرمزی، تورم، و حساسیت پوست باشد. محصولات روشن کننده پوست، حاوی ترکیبات لایه برداری هستند که پوست را در برابر اشعه ماورا بنفش بسیار حساس می کنند. بنابراین در طول دوره درمان باید به طور مداوم، از کرم های ضد آفتاب با SPF بالا استفاده کنید.
سایر روش های درمانی
پزشکان و متخصصان پوست و زیبایی می توانند از برخی روش ها، برای درمان لکه های تیره در هر قسمتی از بدن استفاده کنند. این روش ها اغلب به همراه درمان های موضعی استفاده می شوند. اما برخی از آن ها ممکن است برای افرادی که پوست حساس دارند، مناسب نباشد. این روش ها عبارتند از:
- لیزر درمانی: در این روش از اشعه لیزر برای لایه برداری پوست استفاده می شود، که لکه های تیره را از بین می برد. خطرات این روش می تواند شامل کبودی، تورم، قرمزی، سفتی، اسکار، عفونت و تغییر در بافت پوست باشد.
- لایه بردارهای شیمیایی: این لایه بردارها حاوی سالیسیلیک اسید و یا گلیکولیک اسید بوده و لایه سطحی پوست را از بین می برند. این روش می تواند باعث سالم تر و یکدست شدن لایه های زیرین پوست شود اما حساسیت پوست نیز یکی خطرات احتمالی آن است.
- میکرودرم ابریژن: دو روش برای انجام میکرودرم ابریژن وجود دارد که در هر دو روش لایه سطحی پوست، به طور فیزیکی برداشته می شود. ممکن است پوست بعد از انجام این کار برای مدت کوتاهی صورتی رنگ شود، اما این روش هم کم خطر در نظر گرفته می شود.
- کرایوسرجری: در این روش، لکه های تیره پوست با استفاده از محلول نیتروژن مایع کمرنگ می شوند. خطرات این روش شامل سفید شدن دائمی نواحی تحت درمان است.
چگونه می توان از لکه های سیاه روی بدن جلوگیری کرد؟
با افزایش سن، بروز این لکه ها ممکن است اجتناب ناپذیر باشد. اما راه های مختلفی برای جلوگیری از ایجاد لکه های تیره یا بروز مجدد لکه های کمرنگ شده وجود دارد. از جمله:
- استفاده از ضد آفتاب: استفاده از ضد آفتاب و تمدید آن هر دو ساعت یکبار، اهمیت زیادی دارد.
- پوشاندن پوست: زمانی که بیرون از خانه هستید، از کلاه، لباس های آستین بلند و... استفاده کنید.
- از آفتاب شدید پرهیز کنید: نور خورشید معمولا بین ساعات 10 صبح تا 2 بعد از ظهر بیشترین شدت را دارد.
سخن آخر
هر سال برای معاینه پوست خود به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید. حتی در صورتی که فکر می کنید عارضه ایجاد شده بر روی پوست شما بی خطر است. اگرچه یک لکه تیره احتمالا جای نگرانی ندارد، اما به خاطر داشته باشید که تغییر رنگ پوست، گاهی اوقات می تواند یکی از علائم سرطان باشد. به ویژه در صورتی که با تغییرات دیگری مانند خونریزی، خارش و قرمزی پوست همراه باشد.
در موارد نادر، لکه های پوست ممکن است شبیه به آفتاب سوختگی به نظر برسند، اما می توانند نشان دهنده نوعی ملانوم بدخیم باشند. در صورتی که پزشک به لکه های پوست مشکوک شود و یا آن ها را خطرناک تشخیص دهد، می تواند برای بررسی وجود مشکلات جدی تر مانند سرطان پوست، انجام آزمایشات بیشتر و بیوپسی را تجویز کند.
