لکه های کبدی، لکه های تیره ای بر روی پوست هستند و معمولا در مناطقی ایجاد می شوند که در معرض اشعه ماورا بنفش (UV) قرار گرفته است. لکه های کبدی برخلاف نام آن ها هیچ ربطی به کبد شما و عملکرد یا مشکلات آن ندارند. این لکه ها اغلب بی خطر بوده و نیازی به درمان ندارند، اما ممکن است بخواهید آن ها را به دلایلی مانند زیبایی پوست خود، درمان کنید.
پزشک متخصص پوست می تواند روش های درمانی را به شما ارائه دهد. در ادامه مطلب، لکه های کبدی پوست و صورت را بیشتر توضیح خواهیم داد.
لکه های کبدی چگونه اند؟
لکه های کبدی، لکه های تیره ای هستند که اندازه آن ها می تواند حدودا 2 میلی متر تا 1 سانتی متر باشد. این لکه ها اغلب در نواحی از پوست که بیشتر در معرض نور خورشید قرار می گیرد (مانند صورت، دست ها و یا بازوها) ظاهر می شوند. رنگ این لکه ها ممکن است قهوه ای مایل به زرد تا قهوه ای تیره باشد. لکه های کبدی به نام هایی مانند لکه های پیری، لکه های خورشیدی و لنتیگوهای آفتابی نیز شناخته می شوند.
چه کسانی ممکن است به لکه های کبدی مبتلا شوند؟
بروز لکه های کبدی در افراد بالای 50 سال شایع تر است. اما هر کسی ممکن است به آن ها دچار شود. برخی از افراد بیشتر در معرض ابتلا به این لکه ها قرار دارند. از جمله افرادی که:
- پوست روشن دارند.
- سابقه آفتاب سوختگی شدید دارند.
- به مدت طولانی در معرض نور خورشید قرار می گیرند.
- از سولاریوم یا تخت های برنزه کننده و… استفاده می کنند.
چه عواملی باعث ایجاد لکه های کبدی بر روی پوست شما می شود؟
این لکه ها به دلیل تولید بیش از حد ملانین و تجمع آن در برخی از نواحی پوست ایجاد می شوند. ملانین رنگدانه ای است که به پوست شما رنگ می دهد. هنگامی که در معرض نور خورشید قرار می گیرید و اشعه ماورا بنفش (UV) به پوست شما برخورد می کند، ملانین بیشتری تولید می شود و با گذشت زمان، این فرآیند ممکن است منجر به بروز لکه های کبدی بر روی پوست شود. این لکه ها همچنین ممکن است به دنبال برخی درمان های پزشکی مانند رادیوتراپی یا پرتو درمانی ایجاد شوند.
لکه های کبدی پوست و صورت چه شکلی هستند؟
- این لکه ها ممکن است بر روی صورت، دست ها، گردن و یا بازوهای شما ظاهر شوند.
- رنگ این لکه ها می تواند قهوه ای تیره یا روشن باشد.
- معمولا تعداد زیادی از آن ها در یک قسمت از پوست ظاهر می شود. (شبیه به لکه های کک و مک)
- این لکه ها مسطح، دایره ای و یا بیضی شکل هستند.
- قطر آن ها می تواند به اندازه یک کک و مک تا حدودا 13 میلی متر باشد.
لکه های کبدی پوست و صورت، هیچ گونه علائم ناراحت کننده ای مانند درد یا خارش ایجاد نمی کنند و علائم اولیه فقط به ظاهر این لکه ها مربوط می باشد.
لکه های کبدی چگونه تشخیص داده می شوند؟
پزشک متخصص پوست معمولا می تواند با نگاه کردن به لکه های کبدی آن ها را تشخیص دهد و در صورتی که به سرطانی بودن این لکه های تیره مشکوک شود، ممکن است بیوپسی یا نمونه برداری از پوست را انجام بدهد. در بیوپسی، پزشک بخش کوچکی از پوست شما را برمی دارد و سپس آن را برای ارزیابی به آزمایشگاه می فرستد. با بررسی پوست شما در زیر میکروسکوپ، پزشک می تواند سرطان پوست و یا مشکلات دیگری مانند عفونت را تشخیص داده و یا رد کند.
لکه های کبدی چگونه درمان می شوند؟
این لکه ها خطرناک نیستند و معمولا نیازی به درمان ندارند. اما ممکن است به دلایلی مانند زیبایی، تمایل داشته باشید که آن ها را برطرف کنید. درمان لکه های کبدی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درمان های موضعی: می توانید از برخی کرم ها، لوسیون ها و یا ژل های بدون نسخه یا با نسخه، برای روشن شدن پوست خود استفاده کنید که می تواند شامل ترکیباتی مثل هیدروکینون، کورتیکواستروئیدها و یا رتینوئیدها باشد.
- لایه برداری شیمیایی: در این روش از یک محلول شیمیایی برای برداشتن لایه بیرونی پوست استفاده می شود. پزشک ممکن است این روش را به همراه میکرودرم ابریژن و یا کرایوتراپی برای گرفتن حداکثر نتیجه به شما توصیه کند.
- کرایوتراپی یا سرما درمانی: در کرایوتراپی، پزشک متخصص پوست با استفاده از نیتروژن مایع، لکه های کبدی را منجمد می کند تا سلول های تولید کننده ملانین را از بین ببرد. کرایوتراپی در مدت کوتاهی انجام می شود اما ممکن است کمی ناراحت کننده باشد.
- درم ابریژن: در این روش، پزشک از یک لایه بردار مانند یک دستگاه و یا اسکراب، برای برطرف نمودن لکه های کبدی استفاده می کند. به دست آمدن نتیجه مورد نظر در این روش بیشتر طول می کشد، اما یک روش موثر است. برخی مطالعات نشان می دهد که در هر 2 نفر از 5 بیماری که این درمان را به مدت 16 هفته و دو بار در هفته انجام می دادند، لکه های ناشی از آفتاب به طور کامل ناپدید شدند.
- لایه برداری با لیزر: لیزر می تواند سلول های تولید کننده ملانین را از بین ببرد و از سطح پوست لایه برداری کند. بسیاری از افراد تنها به یک یا دو جلسه لیزر درمانی نیاز دارند تا از شر لکه های تیره پوست خود خلاص شوند.
از کدام درمان های روشن کننده پوست باید اجتناب کنید؟
برخی از محصولات روشن کننده پوست می توانند عوارض جدی داشته باشند. اگر یک کرم روشن کننده پوست حاوی جیوه باشد، می تواند به کلیه ها و یا اعصاب شما آسیب برساند. همیشه قبل از استفاده از محصولات بهداشتی و مراقبتی پوست، با پزشک خود مشورت کنید. هنگام خرید محصولات پوستی، به ترکیبات تشکیل دهنده آن ها توجه کنید. برخی از ترکیباتی که می تواند نشان دهنده جیوه باشد، عبارتند از:
- کالومل (Calomel)
- سیناباریس (Cinnabaris)
- Hydrargyri oxydum rubrum
- Quicksilver کوییک سیلور
- ترکیباتی که شامل کلمات "Mercury" یا "Mercuric" هستند
آیا لکه های کبدی خطرناک هستند؟
به خاطر داشته باشید که این لکه ها اغلب منجر به هیچ گونه علائم و یا مشکلات خطرناکی نمی شوند. اما از آنجایی که لکه های کبدی ممکن است شبیه به انواع خاصی از سرطان های پوست به نظر برسند، مراجعه به یک پزشک متخصص برای تشخیص درست و دقیق، اهمیت زیادی دارد. اگر لکه هایی دارید که رنگ آن ها تیره شده و یا تغییر می کند، فورا به یک متخصص پوست مراجعه کنید.
چگونه می توانید از ایجاد لکه های کبدی بر روی پوست خود پیشگیری کنید؟
لکه های کبدی اغلب قابل پیشگیری هستند. موثرترین راه برای پیشگیری از این لکه ها، محافظت از پوست خود در برابر اشعه ماورا بنفش و آسیب های نور خورشید است. برای این کار شما باید:
- هر روز از ضد آفتاب های طیف گسترده (دارای قابلیت محافظت از پوست در برابر اشعه های UVA و UVB) با حداقل SPF 30 استفاده کنید و هر دو ساعت یک بار آن را تمدید کنید.
- از ساعت 10 صبح تا 2 بعد از ظهر که تابش نور خورشید شدیدتر است، از قرار گرفتن در معرض خورشید اجتناب کنید.
- تحت هیچ شرایطی از سولاریوم، تخت های برنزه کننده و… استفاده نکنید.
- پوست خود را با استفاده از وسایل محافظت کننده از جمله کلاه های لبه پهن، عینک آفتابی و لباس های پوشیده مانند پیراهن آستین بلند و شلوار بپوشانید.
آیا لکه های کبدی بعد از درمان معمولا بر می گردند؟
برخی از افراد پس از درمان نیز مجددا دچار لکه های کبدی می شوند. اگر از پوست خود در برابر اشعه ماورا بنفش محافظت نکنید، احتمال بروز مجدد لکه ها و همچنین ابتلا به لکه های جدید افزایش می یابد. جلوگیری از قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید، خطر ابتلا به سرطان پوست را نیز کاهش می دهد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
در صورتی که لکه های کبدی شما دچار موارد زیر شود، باید به پزشک مراجعه کنید:
- خون ریزی
- تغییر رنگ، تیره تر و یا سیاه شدن
- داشتن شکل نامنظم
- بزرگ تر شدن
سخن آخر
لکه های کبدی، لکه هایی مسطح و تیره هستند که بر روی پوست ظاهر می شوند. این لکه ها خطرناک و یا ناراحت کننده نیستند اما ممکن است به دلایلی مانند حفظ زیبایی پوست خود، تمایل به درمان آن ها داشته باشید. پزشک متخصص پوست می تواند برای برطرف شدن این لکه ها و روشن کردن پوست، استفاده از برخی کرم ها، لوسیون و ژل ها و یا برخی روش های سرپایی را توصیه کند.
استفاده از درمان های روشن کننده پوست موثر است، اما ممکن است چندین ماه طول بکشد تا نتایج آن را ببینید. شما می توانید با محافظت از پوست خود در برابر اشعه ماورا بنفش نور خورشید، احتمال بازگشت لکه های کبدی پس از درمان و همچنین ابتلا به لکه های جدید را کاهش دهید.
