تلانژکتازی به رگ های کوچک خونی گشاد شده در نزدیکی سطح پوست گفته می شود که ظاهری قابل مشاهده و شبیه به تار عنکبوت دارند. به همین دلیل افراد معمولاً این بیماری را با نام رگ های عنکبوتی می شناسند. برای بیشتر افراد، تلانژکتازی نه آسیبی به سلامت عمومی فرد وارد می کند و نه نیازی به درمان دارد.
البته، در برخی از موارد، تلانژکتازی می تواند نشانه ای از یک بیماری زمینه ای جدی تر باشد که نیاز به بررسی های بیشتری خواهد داشت. در این مقاله به علل، علائم، چگونگی تشخیص و درمان تلانژکتازی خواهیم پرداخت.
علل تلانژکتازی
امکان بروز تلانژکتازی در تمامی نقاط بدن وجود دارد؛ ولی نواحی رایج معمولاً شامل پوست، غشاهای مخاطی و سفیده ی چشم است. معمولاً علت دقیق تلانژکتازی مشخص نیست، اما فاکتور های متعددی وجود دارد که می تواند به شکل گیری تلانژکتازی کمک کند. از جمله این عوامل می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عوامل ژنتیکی
- قرار گرفتن در معرض آفتاب و باد
- دارو های گشاد کننده ی رگ های خونی
- بارداری
- مصرف بیش از حد نوشیدنی های الکلی
- آسیب دیدگی های پوستی
- برش های جراحی
- آکنه
- آکنه روزاسه
- استفاده ی طولانی مدت از دارو های کورتیکو استروئید موضعی
در اغلب موارد، تلانژکتازی علائم خاصی ندارد. البته، در برخی موارد احتمال خونریزی در ناحیه آسیب دیده وجود دارد. در صورتی که این خونریزی در حوالی مغز رخ دهد، احتمال بروز عوارض وخیمی وجود خواهد داشت.
به جز مواردی که در آن یک دلیل زمینه ای جدی تر، منجر به شکل گیری تلانژکتازی شده است، در اغلب موارد در تلانژکتازی، دلیلی برای نگرانی وجود ندارد.
عوامل خطرزا
زنان باردار بیشتر از سایرین در معرض خطر ابتلا به تلانژکتازی قرار دارند. انبساط داخلی بدن به منظور ایجاد محیطی مناسب برای جنین و رحم در حال رشد، باعث اعمال فشار مضاعفی به رگ های خونی می شود.
درمان ها و داروهای هورمونی و تغییرات طبیعی هورمونی ناشی از یائسگی یا مصرف برخی از قرص های ضد بارداری نیز، همگی می توانند دلیلی برای شکل گیری تلانژکتازی باشند.
گاهی اوقات تلانژکتازی، یکی از علائم بیماری های زمینه ای جدی تر می باشد؛ مثل:
- آتاکسی تلانژکتازی: این بیماری موروثی کودکان، روی مغز و سایر نواحی بدن تأثیر می گذارد.
- سندرم بلوم: یک مشکل ژنتیکی نادر است که با علائم متعددی از جمله تلانژکتازی همراه می باشد.
- سندرم اولسر وبر رندو: این سندرم که با نام تلانژکتازی هموراژیک ارثی نیز شناخته می شود، یک بیماری ژنتیکی است که روی رگ های خونی تمامی نواحی پوستی بدن اثر گذاشته و منجر به خونریزی می شود.
- لکه پورت واین یا ماه گرفتگی: یک علامت پوستی-رگی مادرزادی است که در آن، فرد با یک لکه پوستی تغییر رنگ یافته متولد می شود.
- سندرم کلیپلترنانای وبر: این سندرم نادر ترکیبی از ماه گرفتگی، رگ های واریسی و بزرگ شدگی بافت نرم بدن می باشد.
- آکنه روزاسه: یک بیماری پوستی مزمن، که از علائم آن می توان به تغییر رنگ و التهاب پوست صورت اشاره کرد.
- آنژیوم عنکبوتی: تجمع غیر عادی رگ های خونی در نزدیکی سطح پوست.
- سندرم ستورژ وبر: یک بیماری نادر که روی سیستم عصبی تأثیر می گذارد.
- زیرادرما پیگمنتوزوم: در مبتلایان به این بیماری، پوست و چشم فرد نسبت به نور فرابنفش بسیار حساس می شود.
بیماری های بافت همبند
تلانژکتازی همچنین در ناحیه ی صورت و در محل تلاقی ناخن با پوست دست و پا دیده می شود. گاهی اوقات این مورد، نتیجه ی بیماری های بافت همبند است.
نمونه های بیماری های بافت همبند شامل موارد زیر می باشد:
- اسکلرودرمی سیستمیک: اسکلرودرمی سیستمیک به رشد سریع بافت های همبند پوست و سایر اندام های بدن گفته می شود. مبتلایان به اسکلرودرمی سیستمیک، ممکن است در ناحیه ی صورت یا اطراف آن تلانژکتازی را تجربه کنند.
- درماتومیوزیس: درماتومیوزیس می تواند باعث بروز حساسیت های پوستی در ناحیه ی سرشانه، کمر، و پشت و کف دست شود. این حساسیت های پوستی می توانند با تلانژکتازی همراه باشد.
- لوپوس: مبتلایان به لوپوس در معرض خطر ابتلا به تلانژکتازی در اطراف انحنای ناخن قرار دارند.
علائم تلانژکتازی
تلانژکتازی خطوطی مشخص و تار مانندی هستند که می توانند از زیر پوست خود را با رنگ هایی مثل آبی، بنفش یا قرمز نشان دهند. رنگ این خطوط با توجه به سیاهرگ یا سرخرگ بودن ناحیه ی آسیب دیده متفاوت است. رگ های آسیب دیده دارای قطری بین حدود یک الی سه میلیمتر بوده و عموماً بدون علائم می باشند. البته، برخی از بیماران درد یا خارش خفیف را نیز تجربه می کنند.
تلانژکتازی خیلی از اوقات در نواحی صورت، چانه، بینی و گونه ها رخ داده و می تواند باعث سرخ شدن رنگ پوست صورت شود. همچنین، تلانژکتازی در نواحی دیگر بدن مثل دست، پا، سینه و کمر نیز رخ می دهد. معمولاً افراد نمونه های تلانژکتازی ناحیه ی پا را با عنوان رگ های عنکبوتی می شناسند. تلانژکتازی عنکبوتی به گونه ای از تلانژکتازی گفته می شود که دارای یک رگ تغذیه کننده مرکزی قرمز و چند زیرشاخه ی کوچک تر و برآمده است.
چه زمانی باید برای تلانژکتازی به پزشک مراجعه کنید؟
تلانژکتازی در اغلب موارد مشکلی ایجاد نمی کند. اما برای انجام این تشخيص و بررسی احتمال وجود دلیل زمینه ای جدی تر، ناحیه ی مربوطه باید توسط یک پزشک معاینه شود. برای مثال، برآمدگی های کوچک در نواحی ببنی، لب و صورت می تواند نشانه ی یک بیماری پوستی خطرناک با نام تلانژکتازی هموراژیک موروثی باشد.
علاوه بر این، وجود تکه های محدود روی سینه ها، باسن و نواحی مفصلی، می تواند نشانه ی نوعی سرطان سلول های تی شکل در سیستم ایمنی بدن شما باشد.
تشخيص تلانژکتازی
پزشک معمولاً با معاینه ی علائم و با توجه به سوابق بیماری های شما، تشخیص تلانژکتازی را انجام می دهد. همچنین، افراد در صورت با خبر شدن از سابقه ی خانوادگی ابتلا به تلانژکتازی یا مشاهده ی برآمدگی های همراه با خونریزی در ناحیه ی اطراف دهان یا چشم، باید بلافاصله برای شروع درمان خود اقدام کنند.
این موارد می تواند نشانه ای برای وخامت وضعیت بیماری شما باشد. برای تشخيص و بررسی علت زمینه ای تلانژکتازی، از آزمایش های زیر استفاده می شود:
- آزمایش خون
- عکس برداری سی تی اسکن
- عکس برداری ام آر آی
- معاینه ی عملکرد کبد
- عکس برداری اشعه ایکس
درمان تلانژکتازی
با توجه به علل زمینه ای متفاوت، یک درمان کامل و قطعی برای تلانژکتازی وجود ندارد. اما موارد تلانژکتازی ایجاد شده قابل درمان هستند. درمان تلانژکتازی عموماً با توجه به نتیجه ی آزمایش ها و علل زمینه ای آن اتخاذ می شود.
آنتی بیوتیک ها
اگر آکنه یا آکنه روزاسه علت زمینه ای تلانژکتازی باشد، پزشک با تجویز آنتی بیوتیک های موضعی یا خوراکی در صدد درمان آن بر می آید. به علت نارضایتی از ظاهر ایجاد شده یا ناراحتی های احتمالی ناحیه، برخی از افراد خواهان حذف کامل تلانژکتازی هستند.
درمان با لیزر
درمان با لیزر یک درمان کم تهاجمی است که معمولاً به عنوان ساده ترین و بهترین درمان تلانژکتازی صورت شناخته می شود. در این روش درمانی رگ های گشاد شده با استفاده از لیزر بسته می شوند. این عمل درمانی-زیبایی با درد کمی همراه بوده و دوره ی نقاهت بسیار کوتاهی دارد.
اسکلروتراپی
اسکلروتراپی روش درمانی کارساز تری برای درمان رگ های بزرگ تر می باشد. از این رو، این روش گزینه ی اول درمان تلانژکتازی پا محسوب می شود. اسکلروتراپی یک عمل کم تهاجمی است که در آن متخصص پوست شما یک محلول به تام اسکلروسانت را به رگ های آسیب دیده تزریق می کند. این محلول باعث التهاب رگ های مربوطه شده و در نهایت با قطع کردن جریان خون به این رگ ها، باعث خشک و جذب شدن این رگ ها می شود.
برای این عمل هیچ نیازی به بستری شدن در بیمارستان نیست، زیرا عمل اسکلروتراپی نیازی به بیهو‌شی یا دوره ی بهبودی ندارد. همچنین، این عمل برای تلانژکتازی صورت نیز یک گزینه ی مناسب محسوب می شود. اسکلروتراپی معمولاً نیاز به جلسات تمدید و تکرار عمل دارد.
چشم انداز
- برخی از علل زمینه ای تلانژکتازی قابل درمان نیستند. اما امکان درمان موارد جدید تلانژکتازی ایجاد شده همواره وجود دارد.
- گزینه های درمانی متعددی برای تلانژکتازی در دسترس می باشد.
- اشخاص می توانند بلافاصله بعد از درمان، به انجام فعالیت های عادی روزانه ی خود بازگردند؛ اما تا زمان بهبودی کامل ناحیه ی آسیب دیده، این ناحیه نباید در معرض نور آفتاب قرار بگیرد.
- افرادی مبتلا به تلانژکتازی ناشی از بیماری های زمینه ای، باید تحت نظر یک پزشک باشند.
