لیپوسارکوم، نوعی سرطان است که در مردان بیشتر از زنان رخ می دهد و از لحاظ ظاهری شبیه لیپوم (نوعی توده چربی خوش خیم زیر پوست) است. لیپوسارکوم اغلب منجر به درد نمی شود.
لیپوسارکوم چیست؟
لیپوسارکوم نوعی سرطان بافت نرم است که در سلول های چربی ایجاد می شود. این عارضه می تواند در هر قسمتی از بدن رخ دهد، اما معمولا در شکم، پاها یا دست ها ایجاد می شود. لیپوسارکوم اغلب در لایه چربی زیر پوست و یا در بافت های نرم (عضلات، چربی، تاندون ها و اعصاب) ایجاد می شود. لیپوسارکوم ها، تومور لیپوماتیک نیز نامیده می شوند. این توده ها معمولا به آرامی رشد می کنند و باعث درد نمی شوند. اگرچه در برخی موارد، می توانند به سرعت رشد کنند و باعث فشار بر روی بافت ها یا اندام های مجاور شوند.
تومورهای لیپوماتیک، شبیه نوعی توده چربی زیر پوست به نام لیپوم هستند، اما نباید با هم اشتباه گرفته شوند. لیپوم ها توده های خوش خیم (غیر سرطانی) هستند. تفاوت بین لیپوم و لیپوسارکوم (سرطانی) باید توسط پزشک تشخیص داده شود.
لیپوسارکوم چقدر شایع است؟
این نوع سرطان شایع نیست و حدودا 18 درصد از سارکوم های بافت نرم را تشکیل می دهد. کمتر از 1 درصد از کل سرطان ها در سراسر جهان، سارکوم های بافت نرم هستند. در ایالات متحده، سالانه حدودا 2000 نفر با لیپوسارکوم تشخیص داده می شوند.
چه کسانی به لیپوسارکوم مبتلا می شوند؟
لیپوسارکوم در مردان بیشتر از زنان رخ می دهد و در مردان 50 تا 65 ساله نیز شایع تر است. این بیماری به ندرت کودکان را تحت تاثیر قرار می دهد اما در صورت بروز این اتفاق، معمولا در سنین نوجوانی تشخیص داده می شود.
علت بروز لیپوسارکوم چیست؟
پزشکان هنوز مطمئن نیستند که چه چیزی باعث لیپوسارکوم می شود. بروز جهش (تغییرات) در ژن های سلول های چربی ممکن است باعث رشد غیرقابل کنترل این سلول ها و ایجاد تومور شود. پزشکان همچنین دریافته اند که بین لیپوسارکوم و برخی عوامل دیگر ارتباطی وجود دارد.
سابقه قرار گرفتن در معرض اشعه ها و یا مواد شیمیایی خاصی مانند وینیل کلراید (یک ماده شیمیایی سمی که برای تولید پلاستیک استفاده می شود) ممکن است در بعضی افراد منجر به لیپوسارکوم شود. در برخی موارد دیگر نیز لیپوسارکوم به دلیل مشکلات ارثی رخ می دهد.
علائم ابتلا به لیپوسارکوم چیست؟
برخی از افراد مبتلا به لیپوسارکوم، هیچ گونه علائمی ندارند و فقط وجود یک توده بدون درد را احساس می کنند. افراد اغلب بعد از یک ضربه متوجه این توده ها می شوند، اما ضربه، یک علت مستقیم شناخته نمی شود. هنگامی که تومور لیپوماتیک رشد می کند و به اعصاب، عضلات یا اندام های اطراف فشار وارد می کند، ممکن است برخی علائم ناشی از آن را مشاهده کنید.
علائم و نشانه های لیپوسارکوم بسته به محل تومور، متفاوت است. این علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:
- یبوست
- خستگی شدید
- درد
- تنفس دشوار
- تورم بدون علت
- احساس ضعف
لیپوسارکوم چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشکان از چندین آزمایش برای تشخیص لیپوسارکوم استفاده می کنند. برخی از این آزمایشات عبارتند از:
- بیوپسی (نمونه برداری): پزشک از یک سوزن برای نمونه برداری از بافت تومور استفاده می کند. بررسی و مشاهده سلول های نمونه در زیر میکروسکوپ، می تواند به تشخیص ویژگی های لیپوسارکوم کمک کند.
- عکسبرداری: انجام آزمایشاتی مانند سی تی اسکن و MRI به پزشکان کمک می کند تا محل تومور را پیدا کنند و بد خیم (سرطانی) یا خوش خیم بودن آن را تشخیص دهند.
- معاینه فیزیکی: در معاینه فیزیکی، پزشک تومور را مشاهده و لمس می کند.
پزشکان لیپوسارکوم ها را بر اساس ویژگی های سلول های سرطانی و سرعت رشد آن ها، به پنج نوع طبقه بندی می کنند که عبارتند از:
- Dedifferentiated (تمایز یافته): این نوع تومور معمولا با رشد آهسته سلول های سرطانی در شکم شروع می شود، اما می تواند در دست ها و پاها یا قفسه سینه نیز رخ دهد.
- Myxoid (میکسوئید): اغلب در دست ها و پاها ایجاد می شود و احتمال دارد به نواحی غیرمعمول مانند پوست، عضلات یا استخوان ها نیز منتشر شود.
- Round cell (سلول گرد): این نوع تومور اغلب در ران ایجاد می شود و می تواند شامل برخی تغییرات در کروموزوم ها (پروتئین های حامل اطلاعات ژنتیکی در سلول) باشد. برخی محققان از عنوان لیپوسارکوم میکسوئید/سلول گرد (MRCLS) برای هر دو نوع تومور استفاده می کنند.
- Pleomorphic(پلئومورفیک): نادرترین نوع لیپوسارکوم است و بیشترین احتمال را دارد که بعد از درمان عود کند.
- Well-differentiated (تمایز خوب): شایع ترین لیپوسارکوم که سلول های آن رشد آهسته دارند و بسیار شبیه سلول های عادی چربی هستند. این نوع تومور به عنوان تومور متاستازیک (منتشر شونده) شناخته شده نیست.
درمان لیپوسارکوم چگونه انجام می شود؟
درمان لیپوسارکوم به برخی عواملی بستگی دارد. از جمله نوع سرطان، اینکه آیا منتشر شده است یا خیر و اگر این اتفاق رخ داده، به کجا منتشر شده است. برای درمان این بیماری ممکن است از ترکیبی از روش های درمانی استفاده شود.
روش درمان و همچنین طول درمان، به برخی عوامل بستگی دارد (از جمله نوع سرطان و اینکه آیا منتشر شده است یا خیر). روش های درمان لیپوسارکوم می تواند شامل موارد زیر باشد:
- عمل جراحی: طی عمل جراحی پزشک تومور و برخی از بافت های سالم اطراف آن را برمی دارد، تا مطمئن شود که هیچ سلول سرطانی در آن نواحی باقی نمانده است.
- پرتو درمانی: پزشکان انکولوژیست (متخصص سرطان) از اشعه های قوی (دوزهای بالای اشعه ایکس) برای کاهش احتمال بازگشت تومور استفاده می کنند. اغلب اوقات افراد قبل از عمل جراحی، تحت پرتو درمانی قرار می گیرند تا پزشک طی جراحی بافت کمتری را بردارد.
- شیمی درمانی: داروهای ضد سرطان، سلول های سرطانی را در سراسر بدن از بین می برند. شیمی درمانی اغلب با استفاده از داروهای تزریقی و یا قرص های خوراکی انجام می شود. در برخی موارد پزشکان قبل از عمل جراحی، برای کوچکتر کردن تومور از شیمی درمانی استفاده می کنند. پزشکان همچنین ممکن است برای از بین بردن سلول های سرطانی که ممکن است بعد از عمل جراحی باقی مانده باشند، شیمی درمانی را توصیه کنند.
- استفاده از داروهای جدیدتر برای درمان لیپوسارکوم: داروهایی مانند Halaven (اریبولین) و Yondelis (ترابکتدین) برای افرادی که به درمان های قبلی پاسخ نداده اند، لیپوسارکوم منتشر شده دارند و یا تومور‌هایی دارند که از طریق عمل جراحی قابل برداشتن نیستند، تایید شده است.
عوارض جانبی ابتلا به لیپوسارکوم چیست؟
در برخی موارد، پزشکان برای درمان لیپوسارکوم، باید یک اندام را به طور کامل قطع کنند. در این صورت افراد ممکن است بعد از عمل جراحی، از پروتزها (اندام مصنوعی) استفاده کنند. درمان لیپوسارکوم نیز خود ممکن است عوارضی را ایجاد کند. پرتو درمانی و شیمی درمانی، می توانند عوارض جانبی ناخوشایندی را برای بیمار ایجاد کنند. این عوارض اغلب پس از پایان درمان برطرف می شوند. برخی از این عوارض جانبی عبارتند از:
- خستگی شدید
- تب
- ریزش موها
- حالت تهوع
- نوروپاتی (آسیب به اعصاب)
چگونه می توان از ابتلا به لیپوسارکوم پیشگیری نمود؟
شما نمی توانید از ابتلا به لیپوسارکوم پیشگیری کنید. اما می توانید با اجتناب از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض تشعشعات و مواد شیمیایی سمی مانند وینیل کلراید، خطر ابتلا به سرطان بافت نرم را کاهش دهید.
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به لیپوسارکوم هستند؟
لیپوسارکوم اغلب در افرادی رخ می دهد که عوامل خطر شناخته شده ای ندارند. اما برخی از افراد بیشتر در معرض خطر ابتلا به لیپوسارکوم هستند. از جمله افرادی که:
- سابقه خانوادگی سرطان دارند.
- برای درمان سایر سرطان ها در معرض اشعه قرار گرفته اند.
- به مدت طولانی در معرض برخی مواد شیمیایی (مانند وینیل کلراید) قرار گرفته اند.
چشم انداز و پیش آگهی افراد مبتلا به لیپوسارکوم چیست؟
پزشکان می توانند بسیاری از موارد ابتلا به لیپوسارکوم را درمان کنند. گاهی اوقات برای برداشتن کامل تومور سرطانی و همچنین اطمینان از عدم بازگشت آن، افراد به بیش از یک عمل جراحی نیاز دارند. هر کدام از انواع لیپوسارکوم، پیش آگهی متفاوتی دارد و باید در این باره با پزشک خود صحبت کنید.
در برخی موارد، افراد مبتلا به لیپوسارکوم باید درمان خود (از جمله شیمی درمانی یا پرتو درمانی) را ادامه بدهند تا از منتشر شدن سرطان به سایر قسمت های بدن جلوگیری کنند. این درمان ها ممکن است تا مدتی نامعلوم برای کنترل بیماری ادامه پیدا کنند. بعد از درمان لیپوسارکوم، شما باید به طور منظم و حداقل به مدت 10 سال، وضعیت خود را پیگیری کنید. پزشک می تواند شما را از نظر علائم رشد یک تومور جدید، تحت نظر داشته باشد تا فورا آن را درمان کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
اگر دچار یک توده بدون درد و بزرگتر از 5 سانتی متر در زیر پوست خود شده اید و یا در صورتی که سایر علائم و نشانه های لیپوسارکوم را تجربه کردید، به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر سابقه ابتلا به لیپوسارکوم دارید، حتما آزمایشات و بررسی های مجدد که پزشک به شما توصیه می کند را انجام دهید.
